اگرچه در نسل هاي قبل، پدر و مادري کردن به عناون يکي از نقش هاي رايج مطرح بود که بدون نياز به دريافت آموزش خاصي، صورت مي پذيرفت، اما امروزه يادگيري مهارت والدگري موثر به يکي از مهم ترين مقوله هاي تربيتي تبديل شده است.
پيچيدگي جوامع، مطرح شدن نيازهاي جديد، تفاوت هاي رفتاري کودکان امروز با گذشته و مشغله ي والدين، وم يادگيري مهارت والدگري را بيش از پيش پررنگ کرده است.
اگرچه انجام صحيح اين نقش نيازمند طي دوره هاي تخصصي و يا مطالعه ي کتاب هاي مختلف است، اما فرزندپروري صحيح از مجموعه اي از اصول تغيير رفتار پيروي مي کند که با آگاهي از آن ها مي توانيد بسيار موثر واقع شويد.
براي آگاهي بيشتر از اين اصول با ادامه ي مطلب همراه باشيد:
1? برنامه ي انضباطي قاطعانه اي داشته باشيد.
انضباط يکي از مهم ترين و چالش برانگيز ترين دغدغه هاي والدين است.
براي موفقيت در اين چالش نيازمند آن هستيد که از از اصل اساسي انضباط اگاه شويد.
بر اساس اصول تربيت دموکراتيک، اعمال زور، اجبار، بايد و نبايد و روش هاي سنتي انضباطي، نه تنها کودک تان را مسئوليت پذير نخواهد کرد بلکه منجر به شکل گيري حالتي از تدافع و مقاومت نسبت به قوانين نيز مي شود.
براي حل اين مشکل مي توانيد به شيوه ي زير عمل کنيد:
• انتظارات خود را به صورت شفاف و روشن مطرح کند.
• اجازه دهيد تا کودک با پيامدهاي عدم رعايت قوانين انضباطي روبه رو شود.
به عنوان مثال، پيامد حاضر نشدن بر سر ميز شام مي تواند گرسنه ماندن باشد و قرار نيست پس از اين قانون شکني، از کودک براي غذاخوردن خواهش کنيد.
• براي رعايت نظم مي توانيد از روش زير استفاده کنيد.
اگر اتاق کودک تان شما پر از وسايل بازي، لباس و وسايل اضافي است و او معمولا آن هارا مرتب نمي کند، يک روش مفيد براي رفع اين مشکل، استفاده از “جعبه جمعه” است.
شما مي توانيد قانوني را درخانه وضع کنيد که هرروز ساعت 8 شب با يک جعبه در خانه راه برويد وهر وسيله اي را که روي زمين افتاده است برداشته و در جعبه بيندازيد.
سپس جعبه را در کمد گذاشته و تا جمعه به آن دست نزنيد.
تمام افراد خانواده بايد متوجه شوند که اگر وسيله اي را روي زمين بيندازند و يا سرجاي خود نگذارند، اين وسيله تا جمعه درجعبه نگهداري مي شود وحق استفاده از آن را نخواهند داشت.
اين قانون را براي تمام اعضاي خانواده استفاده کنيد و هيچ استثنايي براي آن قائل نشويد. با اجراي اين روش خواهيد ديد که پس از مدتي در خانه شما همه چيز در جاي خود قرار خواهد گرفت!
• در وضع اوليه ي قوانين، مستبدانه عمل کنيد.
بهتر است در طي يک گفت و گو، نظرات کودک را نيز جويا شويد و با موافقت او به وضع قوانين بپردازيد تا ضمانت اجرايي آن ها را بلاتر ببريد.
به عنوان مثال، “بيا تا با هم در مورد ساعت غذا خوردن برنامه بريزيم”
در طي اين گفت و گو نظرات کودک را نيز بشنويد و پيامدهاي عدم رعايت قانون را نيز بدون اعمال تهديد و تنبيه، يادآوري کنيد.
مهم ترين اصل مربوط به تغيير و اصلاح رفتار به اين نکته اشاره دارد که رفتارهاي مطلوب را تشويق کنيد و رفتارهاي نامطلوب را ناديده بگيريد.
به عنوان مثال اگر فرزندتان نسبت به ديروز، منظم تر شده است، او را تشويق کنيد و اگر کلمه ي زشتي را به کار مي برد نسبت به آن بي تفاوت باشيد تا فراموش شود.
بر اساس اصول رفتاردرماني، ناديده گفتن هر گونه رفتاري منجر به خاموش آن خواهد شد.
بنابراين مي توانيد از اين روش براي خاموش سازي رفتارهاي نامطلوبي مانند حرف هاي نامناسب، بي احترامي و استفاده کنيد.
3? به فرزندتان مسئوليت دهيد.
فرقي نمي کند که فرزندتان چند سال دارد.
آموزش مسئوليت پذيري از سال هاي اوليه ي زندگي آغاز مي شود.
به عنوان مثال يک کودک سه ساله مي تواند در آوردن قاشق، برخي از ظروف و کمک کند.
بنابراين از طريق مشارکت دادن، بذر مسئوليت پذيري را در وجود فرزندتان نهادينه کنيد و به هيچ وجه منتظر نمانيد تا بزرگ شود و تبديل به فردي مستقل و مسئول شود.
مشاورانه
مشاوره خانواده
مشاوره ازدواج
مشاوره تلفني
مشاوره آنلاين
تست روانشناسي
مشاوره روانشناسي
مشاوره جنسي
اختلال رواني
استخدام روانشناس و روانسنج
4? بايد و نبايد ها را کنار بگذاريد.
وضع بيش از حد قوانين و بايد و نبايد فرزندتان را نسبت به قانون بي ميل، لجباز و سرکش خواهد کرد.
پس از مدتي او با حجم زيادي از بايدها مواجه شده که نمي داند کدام يک مهم تر از ديگري است.
قرار گرفتن در چنين وضعيتي مي تواند بسيار سردرگم کننده باشد و فرد را به سرکشي از همه ي قوانين وادارد.
در نتيجه ي اين فرايند، ممکن است احساس کنيد اين فرزندتان است که در حال سرکشي است در حاليکه شيوه ي رفتاري شما به عنوان والدين آغاز کننده ي اين چرخه ي رفتاري است.
5? نظرات و احساسات خود را بيان کنيد.
بيان نظرات و احساسات شخصي اين فرصت را فراهم مي کن که فرزندتان نيز به ابراز عقايدش بپردازد.
از اين طريق مي توانيد او را در برابر حملات انفجاري خشم، مواضع منفعلانه، اطاعت پذيري بيش از حد از اطرافيان و احتمال سوء استفاده در امان نگه داريد.
بهتر است در مورد اتفاقات مهم روزمره، نظر و احساس فرزندتان را نيز جويا شويد تا دريابد که فردي مهم، ارزشمند و صاحب ديدگاه است.
6? انتظارات تان را شفاف و واضح بيان کنيد.
کودکان در مرحله ي عمليات عيني، نيازمند آن هستند که با همه چيز به صورت عيني و واضح روبه رو شوند.
به همين دليل گفته مي شود که در بيان مسايل مختلف، استفاده از بازي و ابزارهاي عيني در اولويت است.
در زمينه بيان انتظارات نيز، جملات ابهام آميز؛ کنايه، ايما و اشاره مي تواند بسيار گيچ کننده باشد.
به عنوان مثال فرزندتان از مدرسه آمده است و امتحان رياضي اش را بد داده.
گفتن اين جمله که : “آفرين خوب جواب زحمتاي منو دادي!” مي تواند کاملا گيج کننده باشد.
مشاوره خانواده
7? حالات کلامي و غير کلامي تان را هماهنگ کنيد.
به خاطر داشته باشيد که در تبادل پيام هاي بين فردي، اين تنها زبان شما نيست که سخن مي گويد.
حالات غير کلامي از جمله ايما، اشاره و زبان بدن تان نيز مي تواند پيام هاي زيادي را منتقل کند.
به عنوان مثال در صورتي که به فرزندتان در مورد نامرتب بودن اتاقش تذکر مي دهيد، لازم است زبان بدن تان نيز گوياي همين مساله باشد.
8? راه حل مدار باشيد.
تعداد زيادي از والدين در حين ايجاد مشکلات ارتباطي با فرزندشان به دنبال يافتن مقصر هستند.
از ديدگاه آن ها کم شدن نمره ي درس رياضي بخاطر آن است که بچه بازي گوشي کرده و يا به اندازه کافي درس نخوانده است.
نا مرتب بودن اتاق به معناي لجبازي و سرکشي کودک است و مثال هايي از اين قبيل.
در صورتي که بتوانيد از ديدگاه مشکل محور فاصله بگيريد و راه حل مدار باشيد، مشکلات کاملا متفاوت خواهند شد.
به عنوان مثال بجاي سرزنش فرزندتان بخاطر کم شدن نمره ي رياضي، با او گفت و گويي شکل دهيد و دلايل موجود را بررسي کنيد.
در اين شرايط خواهيد توانست مشکلات را به صورت دقيق تر بررسي کنيد و راه حل هاي کارآمدي بيابيد.
با رعايت اين اصول و رعايت صبر، پشتکار و استمرار خواهيد توانست به والديني موثر و مقتدر تبديل شويد و فرزندپروري را به فعاليتي شوق انگيز و مفرح تبديل کنيد.
نويسنده :مشاورانه
منبع :هشت اصل يادگيري والدگري موثر- مشاورانه
درباره این سایت